Μετά την πολύ μεγάλη χιονοκακοκαιρία Φίλιππος, η οποία έδωσε αξιόλογα για την εποχή ύψη χιονιού ακόμα και σε πεδινά τμήματα της ανατολικής , κεντρικής & νότιας Ελλάδος και “έθαψε” στο χιόνι πολλές ορεινές & ημιορεινές περιοχές στην Εύβοια , τη Β.Κρήτη , τη Μαγνησία, την ανατολική Στερεά, τη Χαλκιδική και τις Σποράδες, ο καιρός παρουσιάζει βελτίωση και άνοδο της θερμοκρασίας , η οποία όμως δε θα κρατήσει για πολύ.
Συγκεκριμένα από την Παρασκευή και έπειτα αποκαθίσταται στα νότια Βαλκάνια μια πολύ “κλασική” για.. Φεβρουάριο μήνα.. ατμοσφαιρική κυκλοφορία, με τις αέριες μάζες να ακολουθούν το αντίθετο από τη συνήθη δυτική ροή μονοπάτι και να μας έρχονται σχεδόν από τα ανατολικά.
Αιτία για την παραπάνω εξέλιξη είναι η ανάπτυξη μιας ιδιαίτερα ισχυρής αντικυκλωνικής έξαρσης με πυρήνα στη Βαλτική θάλασσα και πολύ μεγάλη οριζόντια έκταση, έως και τα όρια της Ασιατικής Σιβηρίας (χάρτης 1).
Στον χάρτη έχουμε σχεδιάσει την επικρατούσα ροή των αερίων μαζών έπειτα από την εγκαθίδρυση του πολύ ισχυρού αντικυκλωνικού πεδίου στη βόρεια Ευρώπη, το οποίο αποκτά την ιδιότητα του omega block, δηλαδή στρέφει τον πολικό αεροχείμμαρο σε σχήμα ωμέγα και αντιστρέφει πλήρως τη μέση ροή στα νοτιοανατολικά του κράσπεδα.
Η επέκταση του αντικυκλώνα αυτού προς την Μαύρη θάλασσα έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία ενός μεγάλου σε έκταση “καναλιού” ισχυρού βορειοανατολικού ρεύματος, το οποίο διασχίζει σχεδόν ατόφιο τις 2 μεγάλες θαλάσσιες δεξαμενές προτού φτάσει στα ανατολικά ηπειρωτικά της χώρας μας, ήτοι τη Μαύρη Θάλασσα και το Αιγαίο Πέλαγος ( χάρτης 2).
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα η ψυχρή εισβολή που θα μας απασχολήσει χωρίζεται σε 2 φάσεις:
Φάση 1 – Παρασκευή πρωί έως Κυριακή μεσημέρι.
Σε αυτή τη φάση οι πολικές αέριες μάζες καταφτάνουν στην περιοχή μας από τα βορειοανατολικά μονάχα στο κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας ( περίπου στα πρώτα 2 χλμ) , προκαλώντας μεγάλη πτώση της θερμοκρασίας σε όλη τη χώρα εκτός από τις περιοχές δυτικά της Πίνδου, όπου η πτώση θα είναι σημαντικά μικρότερη. Οι βορειοανατολικοί άνεμοι στο Αιγαίο ενισχύονται στα επίπεδα των 7-8 bf. Μη οργανωμένες ζώνες νεφοποίησης αναμένονται αρχικά στο Αιγαίο και ορογραφικές νεφώσεις στα υπόλοιπα ανατολικά ηπειρωτικά, οι οποίες θα δίνουν τοπικές χιονοπτώσεις ακόμα και σε πεδινές περιοχές ( στα νοτιότερα παράκτια χιονόνερο), χωρίς όμως τα φαινόμενα να έχουν ένταση. “Προβάδισμα” στα φαινόμενα θα έχουν αρχικά η κεντρική / νότια Εύβοια, η ανατολική Θεσσαλία, η Β. Κρήτη και τα προσήνεμα στο βορειοανατολικό των λοιπών ορεινών όγκων της ανατολικής ηπειρωτικής Ελλάδος. Οι θερμοκρασίες θα είναι πολύ χαμηλές για την εποχή και αναμένεται τοπικός παγετός τη νύχτα και νωρίς το πρωί και έντονη αίσθηση του κρύου στις περιοχές που επηρεάζονται από ισχυρούς ανέμους.
Στην πορεία αυτής της 1ης φάσης, και συγκεκριμένα από το βράδυ του Σαββάτου έως και το μεσημέρι της Κυριακής, η ψυχρή μεταφορά προς την περιοχή μας αρχίζει να επεκτείνεται και σε ανώτερα τροποσφαιρικά στρώματα ( έως τα 4 χλμ) , “βαθαίνοντας” έτσι το εύρος του οριακού στρώματος , ενώ η διάτμηση και η φορά των ανέμων ( < 30ο μεταξύ 700 mb και επιφάνειας , βορειοανατολικοί άνεμοι) είναι κατάλληλες για την ενεργοποίηση του “aegean effect“. Μοναδικό εμπόδιο στην οργάνωση των ζωνών νεφοποίησης αποτελεί η μέση ένταση του ανέμου μέσα στο οριακό στρώμα, η οποία θα ξεπερνά τα 15 m/s ( το ιδανικό σενάριο για οργανωμένο lake effect είναι 6-10 m/s). Περισσότερες λεπτομέρειες για την ένταση και την κατανομή της έντασης του ανέμου , καθώς και για το θερμοκρασιακό προφιλ στη μέση τροπόσφαιρα θα δούμε την Παρασκευή, ενώ προς το παρόν γνωρίζουμε με μεγαλύτερη ασφάλεια για τη βορειοανατολική διεύθυνση αυτών.
Φάση 2: Kυριακή μεσημέρι έως Τρίτη (?)
Η συνεχής αλληλεπίδραση της σιβηρικής αέριας μάζας με τις 2 μεγάλες θαλάσσιες “λεκάνες” σε συνδυασμό με της συνοπτικής κλίμακας μεταβολές της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας δείχνουν να προκαλούν τα εξής:
a) Αποκατάσταση “άμεσης” θερμικής κυκλοφορίας, η οποία ψύχει τα ανώτερα στρώματα και θερμαίνει τα κατώτερα λόγω των συνεχών ανοδικών κινήσεων στο κατάντη των λεκανών απορροής και των μεγάλων διανταλλαγών θερμότητας και υγρασίας μεταξύ ατμ. αέρα και επιφάνειας της θάλασσας. Θυμίζουμε ότι στη θέρμανση των κατώτερων στρωμάτων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο αυτήν την εποχή και η επίδραση του ήλιου.
b) Αποκοπή ψυχρής λίμνης – με τη μορφή cut-off low– από τη γενική κυκλοφορία και όδευση της προς τη χώρα μας μέσω κυκλωνικά στρεφόμενου κλάδου του jet stream. Όταν συμβεί αυτή η αποκοπή, θα διακοπεί και η “παροχή ” ψυχρού αέρα από τη Σιβηρία προς τη χώρα μας , ωστόσο η παρουσία ισχυρού δυναμικού αιτίου με χαμηλές θερμοκρασίες, αυτήν την φορά στην ανώτερη τροπόσφαιρα, αναμένεται να εντείνει την αστάθεια και να κατεβάσει ξανά τις χιονοπτώσεις σε πολύ χαμηλά υψόμετρα λόγω του τύπου καιρού που αναμένεται να επακολουθήσει ( νέφη σημαντικής κατακόρυφης ανάπτυξης, όμβροι και καταιγίδες).
Μέχρι τη δεδομένη στιγμή δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια πως θα κινηθεί η αποκομμένη ψυχρή λίμνη , καθώς θα υπάρξει αλληλεπίδραση και με την ορογραφία της Τουρκίας, ενώ κάποιο ρόλο θα διαδραματίσουν και οι έντονες καθοδικές κινήσεις του αέρα λόγω της νότιας επέκτασης του ισχυρού αντικυκλώνα. Υπάρχουν όμως σαφείς ενδείξεις ότι θα επηρεάσει τουλάχιστον τα προσκείμενα στο Αιγαίο Πέλαγος τμήματα.
Πρώτη προσέγγιση για την Αττική
Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι η επερχόμενη ψυχρή εισβολή θα είναι ελαφρώς ασθενέστερη από αυτή του Φιλίππου , ιδιαίτερα τις θερμές ώρες της ημέρας, αλλά θα έχει ανάλογη διάρκεια. Μεγάλο μέρος του νομού θα βρεθεί – αρχικά το Σαβ/κο- σε θερμοκρασίες που θα επιτρέπουν την χιονόπτωση ακόμα και σε πεδινά τμήματα ( ενδεικτικά τις ψυχρές ώρες έως τα 100μ υψόμετρο και τις θερμές ώρες έως τα 200μ υψόμετρο). Σε πρώτη φάση ( Παρασκευή – Σάββατο) τα φαινόμενα στο νομό Αττικής θα είναι πενιχρά και θα αφορούν αποκλειστικά τους βόρειους ορεινούς όγκους. Αερομεταφερόμενες νιφάδες δεν αποκλείονται στα ενδότερα. Η αίσθηση του κρύου θα είναι έντονη λόγω των ισχυρών βορειοανατολικών ανέμων.
Τα πρώτα στοιχεία για την Κυριακή δείχνουν ότι ο νομός θα επηρεαστεί από το aegean effect , απουσία δυναμικού αιτίου αρχικά, με αποτέλεσμα τα φαινόμενα να αφορούν κυρίως τα βόρεια και ανατολικά. Με τα τωρινά θερμοκρασιακά δεδομένα, χιονόπτωση φαίνεται να σημειώνεται το ξημέρωμα/ πρωί της Κυριακής μέχρι και στο Λεκανοπέδιο ( προφανώς όχι κάτι το ιδιαίτερο και κυρίως από τα 150μ και άνω) , ενώ στα βορειότερα τμήματα ενδέχεται να είναι αξιόλογη. Παραμένει εντελώς μετέωρο το πώς θα εξελιχθεί αυτή η κατάσταση μέσα στην Κυριακή και τη Δευτέρα, όπου ναι μεν οι θερμοκρασίες στην επιφάνεια θα ανέλθουν ( δεν έχει ξεκαθαρίσει το πόσο θα ανέλθουν), αλλά είναι πιθανό να διοχετευτεί αξιόλογη θερμοκρασιακή υποστήριξη στα ανώτερα στρώματα σε συνδυασμό με “ευνοικό” ρεύμα (βλέπε ανάλυση ανωτέρω).